De Machinerichtlijn 2006/42/EG
De Machinerichtlijn is een wet die op Europees niveau is ingevoerd. Deze wet is geldig en dus verplicht in ieder van de lidstaten van de Europese Unie. Alle machines die binnen het toepassingsgebied van de richtlijn vallen moeten hier aan voldoen. Hijsmiddelen zoals pallethaken, evenaars, klemmen en transportankersystemen voor prefab beton vallen onder deze wet. Hieronder leggen we je uit hoe de Machinerichtlijn in elkaar steekt en wat er allemaal gedaan moet worden om uiteindelijk een CE-markering aan te mogen brengen op je product.
De opbouw van de machinerichtlijn.
De Machinerichtlijn bestaat uit een inleidende tekst waarin een aantal clausules de reden van het bestaan van deze wet uitleggen. Hierna volgen de officiële artikelen van de Machinerichtlijn. Aansluitend zijn er nog bijlagen I t/m XII. Hieronder bespreken we de belangrijkste artikelen en bijlagen.
Artikel 1: Toepassingsgebied
Hierin vinden we alle producten waar de wet op van toepassing is. Artikel 1.1d & e geeft aan dat de wet van toepassing is voor hijs, -en hefgereedschappen en kettingen, kabels en banden.
(fun fact: er wordt specifiek benoemd dat attracties in pretparken zoals achtbanen er niet onder vallen).
Artikel 2: Definities
In dit deel vinden we de officiële definities van de gebruikte termen. Hier vinden we bijvoorbeeld de betekenis van de term hijs, -en hefgereedschappen die we in artikel 1 al voorbij zagen komen.
“„hijs- of hefgereedschap”: niet vast met de hijs- of hefma- chine verbonden onderdeel of uitrustingsstuk voor het hijsen of heffen van een last, dat tussen de machine en de last, of op de last zelf, wordt aangebracht dan wel bestemd is om een integrerend deel van de last uit te maken, en dat afzonderlijk in de handel wordt gebracht. Stroppen en hun onderdelen worden eveneens als hijs- of hefgereedschappen beschouwd” (Artikel 2.d; MD/2006/42/EG).
Niet geheel onbelangrijk is de definitie van een producent van een machine. De definitie van een producent zie je hieronder uit artikel 2.i. In artikel 2.h lezen we dat degene die het product voor het eerst op de Europese markt brengt de producent is.
“elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een onder deze richtlijn vallende machine of niet voltooide machine ontwerpt en/of produceert, en die verantwoordelijk is voor de overeenstemming van deze machine of niet voltooide machine met deze richtlijn teneinde haar onder zijn eigen naam of merk of voor eigen gebruik in de handel te brengen of voor eigen gebruik. Bij gebreke van een fabrikant die aan deze definitie voldoet, wordt elke natuurlijke of rechtspersoon die een onder deze richtlijn vallende machine of niet voltooide machine in de handel brengt of in bedrijf stelt, als fabrikant beschouwd” (Artikel 2.i; MD/2006/42 EG)
Een ander belangrijk begrip is de geharmoniseerde norm. Omdat de Machinerichtlijn betrekking heeft op een ontzettend breed scala aan producten kan nooit al te veel in detail worden gegaan wat betreft de technische eisen. Om te zorgen voor specifiekere kennis die voldoet aan de Machinerichtlijn is er ruimte gelaten voor geharmoniseerde normen.
“„geharmoniseerde norm”: niet-bindende technische specificatie die op grond van een door de Commissie volgens de procedures van Richtlijn 98/34/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 juni 1998 betreffende een informatieprocedure op het gebied van normen en technische voor- schriften(1) verstrekte opdracht is vastgesteld door een normalisatie-instelling, namelijk de Europese Commissie voor Normalisatie (CEN), het Europees Comité voor Elektro- technische Normalisatie (CENELEC) of het Europees Instituut voor Telecommunicatienormen (ETSI).” (Artikel 2.l; MD/2006/42/EG).
Een voorbeeld van zo’n geharmoniseerde norm is de EN 13155:2020. De EN staat voor European Norm. Meer uitleg over deze norm vind je in ons verdiepende blog. Door te voldoen aan de geharmoniseerde norm bestaat assumptie van overeenstemming met de Machinerichtlijn. Belangrijk is wel dat, wanneer een geharmoniseerde norm is toegepast, deze ook benoemd wordt in de EG-verklaring van overeenstemming.
Artikel 5: In de handel brengen en in bedrijf stellen
Dit artikel legt uit waaraan je moet voldoen om het product op de Europese markt te mogen verkopen. Hierin lezen we de volgende punten:
- De machine voldoet aan de eisen in Bijlage I van de Machinerichtlijn inclusief een risicobeoordeling
- Er is een technisch dossier dat voldoet aan de eisen in Bijlage VII
- Er moet een gebruiksaanwijzing zijn volgens de eisen uit de Machinerichtlijn
- De producent zorgt voor een EG-verklaring van overeenstemming volgens de eisen in Bijlage II
- Het product wordt voorzien van een CE-markering als aan bovenstaande wordt voldaan
Bijlagen en eisen aan een machine om er CE op te mogen zetten
In Artikel 5 zien we de verwijzingen naar de Bijlagen. Om een product op de markt te brengen moet aan deze Bijlagen worden voldaan. Bijlage I, II en VII nemen we hieronder door.
Bijlage I: Essentiele veiligheids- en gezondheidseisen betreffende het ontwerp en de bouw van machines
Bijlage I is eigenlijk de belangrijkste (en langste) bijlage. Hierin vinden we de eisen waar een machine aan moet voldoen. Cruciaal is de risicobeoordeling waarin de producent toetst of aan de in Bijlage I benoemde risico’s voldoende beperkt worden of worden opgelost. Voor de hijsmiddelen kijken we vooral naar hoofdstuk 4 van bijlage II. Naast een aantal definities vinden we hier de belangrijkste veiligheidsfactoren en de eisen voor een handleiding.
Bijlage VII: Technisch dossier van machines
Voordat we naar Bijlage II gaan voor het opstellen van een verklaring van overeenstemming en een CE-markering aanbrengen op de machine moeten we eerst naar Bijlage VII. Als er een CE-markering op een machine staat moet de producent aan de volgende eisen uit de Bijlage VII voldoen met betrekking tot het constructiedossier:
- Een algemene beschrijving van de machine
- Een overzichtsplan van de machine inclusief tekeningen
- Berekeningen, testresultaten en eventuele verklaringen als bewijslast dat de machine voldoet aan de veiligheid, -en gezondheidseisen uit Bijlage I
- Documentatie van de risicobeoordeling met daarin de eisen uit Bijlage I die van toepassing zijn, een beoordeling van deze eisen voor de machine en eventuele maatregelen om risico’s te ondervangen of te beperken
- Alle normen en overige technische specificaties die zijn toegepast
- Technische verslagen van de uitkomsten van proeven
- Een exemplaar van de gebruiksaanwijzing
- De EG-verklaring(en) van overeenstemming
- Bij serieproductie een document voor kwaliteitsborging, ofwel een factory production control (FPC) document
Bijlage II: Verklaringen
Als aan alle eerder genoemde eisen is voldaan kan er een EG-verklaring van overeenstemming worden opgesteld (in het Engels Declaration of Conformity en vaak afgekort tot DoC). Met dit document verklaard de producent dat het product in overeenstemming is met de Machinerichtlijn. Hieronder een voorbeeld van zo’n verklaring van EAS voor een kogelkopanker.
Let op: een EG-verklaring van overeenstemming moet de informatie bevatten zoals in Bijlage II 1a van de Machinerichtlijn. Het ontbreken van deze informatie maakt de EG-verklaring en ook de CE-markering ongeldig. Wanneer de EG-verklaring is gemaakt kan er een CE-markering op de machine worden aangebracht.
Het aanbrengen van een CE-markering kan worden gedaan zonder dat iemand alle informatie van de producent controleert. De producent verklaart dus overal aan te hebben voldaan maar er is niemand die dit toetst. Deze toetsing door een aangemelde instantie is verplicht voor machines zoals benoemd in Bijlage IV, denk hierbij aan cirkelzagen en draagbare kettingzagen.
Het is wel mogelijk om een typekeur te laten doen. Hierover vertellen we je meer in ons andere blog.
Conclusie
Een CE-markering aanbrengen is makkelijk gedaan, er is ook niemand die dit vooraf controleert. Vraag een producent altijd naar de EG-verklaring en toets of deze voldoet aan de eisen uit Bijlage II. De CE-markering is dus een laatste stap in een proces waarbij veel moet worden gedaan alvorens de machine op de markt te brengen.
Een producent moet ook altijd een gebruiksaanwijzing meeleveren. De eisen voor de gebruiksaanwijzing zijn ook in de Machinerichtlijn te vinden en altijd in de geharmoniseerde normen indien deze zijn toegepast en aanvullende eisen hebben. Welke normen zijn toegepast vind je weer in de EG-verklaring van overeenstemming.
Bibliografie
Machinerichtlijn 2006/42/EG
Directive 2006/42/EC of the European Parliament and of the Council of 17 May 2006 on machinery, and amending Directive 95/16/EC. Official Journal of the European Union 09-06-2006.
Waarom een Aboma Typekeur?
European Anchor Systems heeft als eerste in Nederland een typekeur certificaat voor kogelkopankers. Wat is nu zo’n typekeur certificaat, waarom is het belangrijk en hoe zorgt het ervoor dat jij als afnemer beter kunt filteren tussen leveranciers?..
Vragen, opmerkingen of suggesties?
Bij Van der Blij vinden we het leuk om kennis te delen. We doen ons best om zo goed mogelijk alles uiteen te zetten, ons uitsluitend te baseren op brondocumenten en deze transparant te benoemen in de teksten van de blogs en onze bibliografie.
Toch kan het zijn dat ook wie iets missen of fout interpreteren, wij weten immers ook niet alles ;). Zie je iets waar je het niet mee eens bent, denk je dat we iets gemist hebben of heb je een suggestie dan horen wij dat natuurlijk graag. Neem vooral contact met ons op en vraag naar degene die de blog heeft geschreven.
