Wat is een typekeur?
Voordat we kunnen uitleggen wat een typekeur voor transportankersystemen precies is, moeten we eerst uitleggen wat een CE-markering is.
We hebben in twee eerdere blogs al uitgelegd hoe de Machinerichtlijn 2006/42/EG precies in elkaar steekt en wat transportankersystemen precies zijn. We geven hieronder een samenvatting maar je kunt altijd nog eerst de andere blogs lezen als verdieping.
Transportankersystemen vallen juridisch gezien binnen het toepassingsgebied van de Machinerichtlijn 2006/42/EG. Dit betekent dat het een eis is dat de producten aan deze wet voldoen. De CE-markering die op de ankers moet zitten, verwijst naar een conformiteit met deze wet.
Naast de CE-markering dient de fabrikant een EG-verklaring van overeenstemming op te stellen. Deze EG-verklaring wordt vaak DoC genoemd, dit is de afkorting van de Engelse term Declaration of Conformity. In afbeelding 1 zie je de DoC van European Anchor Systems voor een kogelkopanker. Met deze verklaring maakt de fabrikant kenbaar waar het product aan voldoet. Dit document is verplicht en dient ook in het bezit te zijn van de afnemer van het product. Een betonfabriek dient deze documenten dus in hun administratie te hebben omdat de DoC ook een bewijs is dat de werkgever arbeidsmiddelen ter beschikking stelt die voldoen aan de wettelijke eisen.
Een fabrikant stelt deze verklaring zelf op. Met deze verklaring kun je er dus vanuit gaan dat de fabrikant voldoet aan de Machinerichtlijn en alle eisen die daarbij horen.
De fabrikant wordt dus niet gecontroleerd door een onafhankelijke partij. De reden hiervoor is dat dit te veel belemmering zou geven om producten op de markt te brengen. Het probleem dat hieruit voortvloeit is dat niet alle machines die met CE-markering op de markt worden gebracht ook echt voldoen aan de wet.
Een vrijwillige typekeur is een keuring waarbij een onafhankelijke partij het volledige dossier van de machine beoordeelt. Wanneer blijkt dat de fabrikant aan alle eisen heeft voldaan geeft deze partij een verklaring van typekeur af. Hiermee heeft de afnemer dus meer zekerheid dat de CE-markering ook terecht is en de fabrikant geen foutieve verklaring heeft afgegeven en het transportankersysteem dus ook echt voldoet aan de wettelijke en normatieve eisen.
Het probleem met zelf-verklaarde CE.
Een CE-markering op transportankers is dus geen CE-certificering. Fabrikanten laten de CE-markering op het product zetten om te verklaren dat het product voldoet aan de geldende Europese wet, in dit geval de Machinerichtlijn 2006/42/EG.
Je kunt alleen een CE-marking op een transportanker en hijsmiddel zetten wanneer er ook een EG-verklaring van overeenstemming is. Ook dit document stelt de fabrikant zelf op. Dit is de echte verklaring waarin de fabrikant met handtekening verklaart te voldoen aan de Machinerichtlijn en eventuele normen en technische richtlijnen die in de DoC benoemd staan.
Voldoen aan de Machinerichtlijn is makkelijker gezegd dan gedaan. De fabrikant dient de volgende zaken op orde te hebben:
- Een EG-verklaring van overeenstemming volgens Bijlage II
- Een CE-markering, aangebracht volgens de eisen uit Bijlage III
- Een technisch dossier volgens Bijlage VII met in ieder geval:
- Algemene omschrijving van de machine
- Normen en toegepaste technische specificaties die op de machine van toepassing zijn.
- Handleiding in de taal van het land waar het product wordt verkocht.
- Documentatie met een risicoanalyse waarbij ten minste de essentiële gezondheids- en veiligheidseisen uit Bijlage I worden beoordeeld.
- De beschermende maatregelen die zijn genomen bij de vastgestelde risico’s.
- Testresultaten, tekeningen en berekeningen van de machine
- Bij seriematige productie dient er een controleschema te zijn om de kwaliteitsbeheersing te garanderen. Dit wordt ook wel een Factory Production Control plan genoemd (FPC).
- Een FPC bestaat in de praktijk in de regel ten minste uit de volgende componenten:
- Een ingangscontrole waarbij het 3.1 certificaat van het te verwerken materiaal wordt beoordeeld. Dit certificaat dient te voldoen aan EN 10204.
- Beschrijving van de verschillende productiestappen met controle frequentie en registratie.
- Eindcontrole van het product met bijvoorbeeld trektesten en eisen voor vloeicurve. Registratie van deze testen en de verpakkingseisen wanneer producten gereed zijn.
- Eisen voor de meetapparatuur en kalibratie-frequentie. Dit heeft zowel betrekking op een grote trekbank als een schuifmaat die tijdens de productiestappen wordt gebruikt voor controle.
Wanneer aan alle bovenstaande zaken wordt voldaan mag de EG-verklaring worden opgesteld en vervolgens een CE-markering op het product worden aangebracht.
Let op: Een bedrijf dat de producten importeert van buiten de Europese Economische Ruimte (EER) wordt automatisch de fabrikant indien dit bedrijf de producten onder eigen naam op de markt aanbiedt. Dit bedrijf is dus verplicht aan alle eisen te voldoen uit de Machinerichtlijn en moet een eigen EG-verklaring van overeenstemming en handleiding kunnen overhandigen.
De wet schrijft voor dat de fabrikant de verklaring zelf opstelt zonder dat wordt gecontroleerd door een onafhankelijke partij of de beweringen ook echt juist zijn. De reden hiervoor is waarschijnlijk dat een controle vooraf door een derde partij de toegang tot de markt teveel zou belemmeren voor de grote verscheidenheid van machines.
Het gevolg is dat veel producten van buiten de EU worden geïmporteerd door handelsbedrijven waarbij een CE-markering is aangebracht. Op zichzelf is dit geen probleem maar veel bedrijven importeren een product met CE-markering zonder aan de wettelijke eisen te voldoen. Het gevolg is dat er veel goedkope producten met CE op de markt verschijnen waarbij geen DoC beschikbaar wordt gesteld, een handleiding ontbreekt en er geen technisch dossier is opgesteld of een FPC wordt gehanteerd.
Hoewel dit de kostprijs verlaagt, zal dit mogelijk ten koste gaan van de kwaliteit. Daarnaast is het illegaal om producten op deze manier op de markt te brengen omdat de eisen uit de Machinerichtlijn duidelijk zijn en de fabrikant hieraan dient te voldoen. Dit alles om te zorgen dat het veiligheidsniveau binnen de Europese Economische Ruimte wordt gewaarborgd.
Vrijwillige typekeur als waarborging van het veiligdheidsniveau
Voor sommige machines is het wel verplicht om deze te laten keuren door een notified body, dit zijn aangemelde instanties die typekeuren mogen afgeven. De machines waarbij dit van toepassing is zijn opgenomen in Bijlage IV van de Machinerichtlijn. Transportankersystemen, en de meeste hijsmiddelen zoals pallethaken, evenaars en klemmen, staan niet in deze lijst.
Fabrikanten kunnen er echter voor kiezen een vrijwillige typekeur uit te laten voeren door een onafhankelijke partij. European Anchor Systems heeft recentelijk als eerste in Nederland een certificaat van typekeur bemachtigd voor het kogelkop (KK) systeem.
De redenen en voordelen van een vrijwillige typekeur zijn:
- Bewijzen wat je verklaart. Iedereen kan een CE-markering (laten) aanbrengen maar dat betekent nog niet dat je aan alle wettelijke eisen voldoet.
- Alleen verklaren wat je echt hebt gedaan. Geharmoniseerde normen en technische richtlijnen benoemen in je DoC is makkelijk maar met een typekeur moet je bewijzen dat je aan al deze facetten hebt voldaan.
- De kosten zijn in verhouding minimaal. Een typekeur certificaat is vijf jaar geldig. Wanneer aan alle wettelijke eisen wordt voldaan zijn de kosten voor de typekeur verhoudingsgewijs minimaal. Deze beperkte kosten mogen nooit een argument zijn om geen typekeur uit te laten voeren.
- De betonfabriek kan beter vergelijken tussen verschillende leveranciers. Iemand die importeert zonder zich druk te maken om de wettelijke eisen zoals een handleiding, FPC of technisch dossier is altijd goedkoper maar dit gaat ten koste van de veiligheid. Voor de afnemer is dit onderscheid niet te maken op basis van de CE-markering. Met een typekeur document geven we de afnemer de mogelijkheid om extra eisen te stellen aan de fabrikanten.
- Veilig hijsen kan niet tegen elke prijs. Concurrentie is goed voor de markt maar mag niet ten koste gaan van de ondergrens van kwaliteit en veiligheid. Veilig hijsen heeft nu eenmaal een prijs en een race naar de bodem is voor niemand wenselijk. Niemand wil een (bijna) ongeval meemaken op de werkvloer.
Conclusie
Omdat een CE-markering door fabrikanten en importeurs kan worden aangebracht zonder een controle door een onafhankelijke partij is het mogelijk producten op de markt te brengen die niet aan de wettelijke eisen voldoen.
Als inkoper en kwaliteitsmanager doe je er goed aan om altijd naar de volgende documenten te vragen:
- EG-verklaring van overeenstemming (DoC)
- Handleiding in de Nederlandse taal
Wil je zekerheid hebben dat de verklaring van de fabrikant ook echt klopt, dan kun je een typekeur certificaat opvragen. Op deze manier kun je het beste onderscheid maken tussen verschillende leveranciers en ben je er zeker van dat de producten die bij jullie op de werkvloer worden gebruikt ook echt veilig zijn en voldoen aan de wettelijke eisen.
Bibliografie
Machinerichtlijn 2006/42/EG
Directive 2006/42/EC of the European Parliament and of the Council of 17 May 2006 on machinery, and amending Directive 95/16/EC. Official Journal of the European Union 09-06-2006.
Transportankersystemen in Nederland, wat zijn de eisen?
In deze blog leggen we je uit waar transportankers voor prefabbeton aan moeten voldoen en leer je alles over de relatie tussen de Machinerichtlijn, de EN 13155, VDI/BV-BS 6205, CEN/TR 15728, Eurocode 2 en de Criteria 73.
Machinerichtlijn en CE-markeringen voor hijsmiddelen, hoe zit het precies?
In deze blog leggen we je uit wat een CE-markering precies is. We bespreken waarom hijsmiddelen en transportankers een CE-markering moeten hebben en wat dat inhoudt. Hoe werkt het met de Machinerichtlijn en geharmoniseerde normen en wat is nu eigenlijk die EG-verklaring van overeenstemming?
Vragen, opmerkingen of suggesties?
Bij Van der Blij vinden we het leuk om kennis te delen. We doen ons best om zo goed mogelijk alles uiteen te zetten, ons uitsluitend te baseren op brondocumenten en deze transparant te benoemen in de teksten van de blogs en onze bibliografie.
Toch kan het zijn dat ook wij iets missen of fout interpreteren, wij weten immers ook niet alles ;). Zie je iets waar je het niet mee eens bent, denk je dat we iets gemist hebben of heb je een suggestie dan horen wij dat natuurlijk graag. Neem vooral contact met ons op en vraag naar degene die de blog heeft geschreven.
